نەشتەرگەری ئاومرواری چاو (کەتەراکت) لە ئێران

لەناو تۆپی چاودا عەدەسەیەک هەیە کە بە شێوەیەکی ئاسایی شەفافە و ڕووناکی لەسەر تۆڕی چاو چڕ دەکاتەوە. ئەگەر ئەم عەدەسەیە دۆخی ڕوونی خۆی لەدەست بدات و ببێتە هەور، ئاومرواری چاو یان کەتەراکتی چاو دروست دەبێت.

لە زۆربەی حاڵەتەکاندا پیربوون (لە سەرووی ٦٥ ساڵ) دەبێتە هۆی هەوربوونی عەدەسەی چاو و کەتەراکتی چاو. هۆکارەکانی تری ئەم نەخۆشییە بریتین لە نەخۆشییەکی بنەڕەتی، برینداربوونی چاو، بەکارهێنانی هەندێک دەرمان (وەک کۆرتیکۆئێسترۆئیدەکان) و رادیۆتراپی

هەندێک لە نیشانە گرنگەکانی نەخۆشی کەتەراکتی چاو بریتین لە:

• هەوربوونی بینین
• لەدەستدانی شەفافیەتی ڕەنگەکان
• ڕووناکی نائاسایی شتە ڕووناکەکان وەک خۆر و چرا و گڵۆپی ئۆتۆمبێل
• گۆڕانی خێرایی لە بینین (گۆڕانکاری ژمارەی چاویلکە یان عەدەسەی چاو)
• زەردبوونی مەیدانی بینین

لە ڕابردوودا نەشتەرگەری کەتەراکتی چاو کاتێک ئەنجام دەدرا کە عەدەسەکە باڵغ بووبا. بەڵام ئەمڕۆ بە بەکارهێنانی تەکنەلۆژی مۆدێرن، پێویست ناکات چاوەڕێی هاتنی ئاومرواری چاو بکرێت. ئەم نەشتەرگەرییە لە حاڵەتێکدا ئەنجام دەدرێت کە تێکچوونی بینین کە بەهۆی ئاومرواری چاوەوە دروست دەبێت ببێتە هۆی کێشە لە ئەنجامدانی کارەکانی ڕۆژانەی وەک شۆفێری و سەیرکردنی تەلەفزیۆن و خوێندنەوە.

ئەگەر کێشەی بینین بەهۆی عەدەسەی چاوەوە بوو (نزیکبینی، دووربینی و ئاستیگماتیزم)، ڕەنگە دوای نەشتەرگەری پێویستی بە بەکارهێنانی چاویلکە کەم ببێتەوە.

بەگشتی ٢ مۆدێل عەدەسەی دەستکرد بۆ چارەسەری کەتەراکتی چاو هەیە کە بریتین لە:

• عەدەسەی مۆنۆفۆکاڵ (تاکە فۆکەس): ئەم عەدەسانە تاکە فۆکەسن، واتە یان بۆ بینینی دوور یان بۆ بینینی نزیک ڕێکدەخرێن. لە زۆربەی حاڵەتەکانی کەتەراکتی چاودا، عەدەسەی بینینی دووری مۆنۆفۆکاڵ بەکاردەهێنرێت. بۆیە پێویستە مرۆڤ چاویلکە بەکاربهێنێت بۆ بینینی نزیک.
• عەدەسەی مۆلتی فۆکاڵ (فرە فۆکەس): بە پێچەوانەی عەدەسەی مۆنۆفۆکاڵ ئەم عەدەسانە هەم بینینی دوور و هەم لە نزیکەوە دابین دەکەن. واتە پێویست بە بەکارهێنانی چاویلکە ناکات بۆ بینینی نزیک یان دوور. ئەمڕۆ پزیشکان زیاتر عەدەسەی فرە فۆکەس بەکاردەهێنن بۆ چارەسەرکردنی کەتەراکتی چاو.

بەگشتی ٣ ڕێگا هەیە بۆ نەشتەرگەری ئاومرواری چاو یان کەتەراکتی چاو کە بریتین لە:

• نەشتەرگەری فاکۆئیمولسیفیکاسیۆن: ئەم شێوازە باوترین ڕێگایە بۆ نەشتەرگەری کەتەراکتی چاو، لەم ماوەیەدا عەدەسە بە هێزی ئۆلتراسۆند دابەش دەکرێت بۆ پارچەی بچووکتر و دواتر بە ساکشێن لادەبردرێت. لە کۆتاییدا عەدەسەی دەستکردی ناو چاو (IOL) لەناو چاودا دەچێنرێت.
• نەشتەرگەری کەتەراکتی چاو بە لەیزەری فێمتۆچرکە (FLACS): لەم ڕێگایەدا بڕینەکان بە لەیزەر دەکرێت. هەندێک پێیان وایە ئەم شێوازە گونجاوە بۆ نەشتەرگەری عەدەسەی پێشکەوتوو.
• نەشتەرگەری کەتەراکتی چاوی دەرەوەی کەپسول (ECCE): لەم ڕێگایەدا پزیشکی نەشتەرگەری بڕینێک لە گۆشەی کۆرنیە دەکات بۆ ئەوەی بتوانێت دەستی بگات بە عەدەسەکە و لای ببات.
• نەشتەرگەری کەتەراکتی چاوی ناو کەپسول (ICCE): بڕینی نەشتەرگەری لەم ڕێکارەدا گەورەترە لە نەشتەرگەری کەتەراکتی چاوی دەرەوەی کەپسول (ECCE). ئەم شێوازە زیاتر بۆ چارەسەرکردنی ئاوی مرواری چاو کە بەهۆی زەبرەوە دروست دەبێت بەکاردێت.

لەم حاڵەتەدا هێزی بینین ووردە ووردە کەم دەبێتەوە. مرۆڤ ناتوانێت بە وریاییەوە کارەکانی ئەنجام بدات. هەروەها چارەسەرنەکردنی ئاوی سپی چاو لە کاتی خۆیدا ئەگەری تووشبوون بە گلوکۆما و تەنانەت کوێربوون زیاد دەکات. تا چارەسەرەکە زیاتر دوابکەوێت، مەترسی ئاڵۆزییەکانی نەشتەرگەری زیاتر دەبێت.

دوای نەشتەرگەری ئاومرواری چاو، بینینی مرۆڤ بەهێز دەبێت و مرۆڤ دەتوانێت ئەرکەکانی بە ووردیتر ئەنجام بدات. هەروەها ئاڵۆزییەکانی پەیوەست بە چارەسەرنەکردن وەک گلوکۆما و … نامێنن.

لە نەشتەرگەری ئاومرواری چاودا، پزیشکی نەشتەرگەری بڕینێک لە چاودا دەکات و عەدەسە هەورەکە لادەبات و عەدەسەی دەستکرد لە شوێنیدا دەگۆڕێت.

• خوێنبەربوون
• هەوکردن
• خوێن مەین
• دواکەوتن لە چاککردنەوەی شوێنی نەشتەرگەری
• زیانگەیشتن بە دەماری بینین
• کێشان و ئاوسانی پێڵوی چاو
• کاردانەوەی حەساسیەت بەرامبەر بە دەرمانەکان
• شلبوونەوەی عەدەسەی دەستکرد
• جیابوونەوەی تۆڕەی چاو
• گلوکۆما